Günümüzde tüketiciler, internetten alışveriş yapıyor ve iade ile cayma hakkını öğreniyor. Özetle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, tüketicilere belirli haklar tanıyor.
1. Cayma Hakkı Nedir?
Cayma hakkı, tüketicilere herhangi bir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeden, ürünü teslim aldıktan sonra 14 gün içinde iade etme imkanı tanır.
- Cayma hakkı yalnızca mesafeli satış sözleşmeleri kapsamında geçerlidir.
- Ürün teslim alınmadan önce de cayma hakkı kullanılabilir.
- Satıcı, tüketiciyi cayma hakkı konusunda bilgilendirmekle yükümlüdür.
- Öte yandan satıcı cayma hakkı konusunda bilgilendirme yapmazsa, cayma süresi 14 günden 1 yıla kadar uzayabilir.
2. Tüketici cayma hakkını nasıl kullanır?
Cayma hakkını kullanmak için tüketicinin şu adımları izlemesi gerekir:
- Satıcıya cayma bildiriminde bulunmak: Tüketici, yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı (e-posta, SMS vb.) ile satıcıya bildirim yapar.
- Ürünü iade etmek: Cayma bildirimi yapıldıktan sonra en geç 10 gün içinde ürün satıcıya gönderilmelidir.
- Ücret iadesi: Cayma bildirimi sonrası satıcı, en geç 14 gün içinde ürün bedelini tüketiciye iade eder.
- Tüketici, iade kargo ücreti ödemez, bu ücret satıcıya aittir. Ancak, satıcı belirli bir kargo firması belirtirse ve tüketici başka bir firma kullanırsa, kargo ücretini tüketici öder.
3. Hangi Ürünler Cayma Hakkı Kapsamında Değildir?
Her ürün için cayma hakkı geçerli değildir. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 15. maddesi uyarınca şu ürünler iade edilemez:
- Tüketicinin isteği doğrultusunda üretilen özel sipariş ürünler (Örneğin özel ölçüde mobilya, kişiye özel tasarım ürünler vb.)
- Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi kısa olan ürünler (Taze gıda, çiçek vb.)
- Hijyen açısından iadesi mümkün olmayan ürünler (Örneğin iç çamaşırı, kozmetik, kulaklık vb. açılmış kişisel bakım ürünleri)
- Teslimattan sonra açılmış ses veya görüntü kayıtları (Örneğin DVD, yazılım, dijital içerikler)
- Abonelik sözleşmeleri kapsamında sunulan hizmetler
- Canlı müzayede ile satılan ürünler
- Elektronik ürünler ve cep telefonları (Eğer kutusu açılmışsa ve kullanılmaya başlanmışsa)
Ancak, satıcı bu ürünlerin iadesini kabul ederse, tüketici cayma hakkını kullanabilir.
4. Online Alışverişte Ürün Ayıplı Çıkarsa Tüketici Ne Yapar?
Tüketici, kusurlu veya ayıplı bir ürün durumunda haklarını kullanır ve cayma hakkı süresine uymadan işlem yapar.
Tüketici ürünü ücretsiz olarak değiştirir.
Tüketici ürünü iade eder ve ücret iadesi alır.
Tüketici satış bedelinden indirim talep eder.
Tüketici ürünün ücretsiz tamir edilmesini sağlar.
Bu haklar, ürünün teslim alındığı tarihten itibaren 6 ay boyunca geçerli olur. Özetle ayıbın tüketiciden kaynaklandığını iddia eden satıcı, bu durumu ispatlar.
5. Satıcı Ücret İadesini Yapmazsa Ne Olur?
Tüketici, cayma hakkını kullandığında satıcının en geç 14 gün içinde ücret iadesi yapması gerekir. Satıcı, belirlenen süreyi aşarsa ilk olarak tüketici şu yolları izler:
Tüketici, öncelikle satıcıya e-posta veya SMS ile yazılı bir uyarı gönderir.
- Öte yandan iade gerçekleşmezse, uzman avukatlarımız Sivas Hukuk Bürosunda Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapar.
- Kişiler şikayetlerini CİMER’e veya Ticaret Bakanlığı Tüketici Hakları birimine bildirir.
2025 yılı itibarıyla Tüketici Hakem Heyeti, 104.000 TL’ye kadar olan iade taleplerini kabul eder. Bu tutarın altındaki iade taleplerinde kişiler Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurur. Öte yandan 104.000 TL’nin üzerindeki iade taleplerinde ise kişiler doğrudan Tüketici Mahkemesi’ne başvurur.
6. Kredi Kartı ile Yapılan Alışverişlerde Ücret İadesi
Alışveriş kredi kartı ile yapıldığında, satıcı ürün bedelini karta geri öder ve bu süreçte banka ile iş birliği yapar. Banka, ödemenin en geç 10 gün içinde tüketicinin hesabına yatmasını sağlar.
Öte yandan, taksitli alışverişte, satıcı ücreti taksitler halinde karta geri öder, ancak bazı satıcılar iade sürecini geciktirir. Bu tür durumlarda, tüketiciler bankaya başvurarak itiraz etme hakkına sahiptir.
Olası mağduriyetleri önlemek isteyen tüketiciler, internet alışverişlerinde yasal haklarını öğrenir.
Özetle:
- Tüketici, cayma hakkını 14 gün içinde gerekçe göstermeden kullanır.
- Cayma bildirimi sonrası satıcı, en geç 14 gün içinde ücret iadesini gerçekleştirir.
- Ayıplı ürünlerde tüketicinin değişim, iade veya tamirat hakkı vardır.
Kişisel bakım, özel üretim ve hızlı bozulan gıdalar gibi bazı ürünlerde tüketici cayma hakkını kullanamaz.
- Satıcı iade yapmazsa, Sivas Hukuk Bürosunda uzman avukatlarımızla Tüketici Hakem Heyeti veya Tüketici Mahkemesi’ne başvurulabilir.
- İnternet alışverişinde cayma hakkını kullanmak isteyen tüketiciler, satıcının belirttiği prosedürleri dikkatlice inceler ve iade işlemlerini zamanında tamamlar.